ΤΙ ΜΠΟΡEI ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΕΔΩ;

Λουτρά της Ρήγαινας (Μουτουλλάς)

Η Ρήγαινα της Κύπρου
Η Ρήγαινα, αποτέλεσε διαχρονικά ένα μυστηριώδες πρόσωπο των θρύλων και των παραδόσεων της Κύπρου. Ο τίτλος της ρήγαινας, αντιστοιχεί σε αυτό της βασίλισσας του νησιού, δανειζόμενος ως όρος και έννοια τη λατινική λέξη regina (βασίλισσα). Αν και ο τίτλος φαίνεται να συνδέεται με την περίοδο της Φραγκοκρατίας (1192-1489), στη φαντασία των κατοίκων του νησιού, οι μύθοι και οι παραδόσεις της Ρήγαινας (η οποία προφανώς μέσα στους αιώνες δεν αποτελεί ένα πρόσωπο), λαμβάνει μυθική διάσταση, η οποία εξελίσσεται μέσα από την ιστορία του νησιού. Έτσι άλλοτε η Ρήγαινα συνδέεται χρονικά με την παρουσία του Διγενή Ακρίτα (Βυζαντινή περίοδος), τις επιδρομές από τους Σαρακηνούς (1425-1426) και τους Τούρκους (1570), τις επιδρομές στο νησί από τον Ριχάδρο τον Λεοντόκαρδο (1191) και τις αραβικές επιδρομές (7ο-10ο αιώνα) κτλ. Είναι προφανές λοιπόν, ότι οι αναφορές και οι μύθοι της Ρήγαινας εξελίσσονται μέσα από την ιστορία του νησιού. Μέσα από τις πολλές ιστορίες της Ρήγαινας, το μυθικό αυτό πρόσωπο της Κύπρου, αντιπροσωπεύει, πέρα από τις βασίλισσες της περιόδου του φραγκικού βασιλείου, και διάφορες αριστοκράτισσες συζύγους φεουδαρχών, εντυπωσιακές συζύγους ευγενών των Μεσαιωνικών χρόνων ή/και αριστοκράτισσες των Βυζαντινών χρόνων και πυργοδέσποινες. Δεν είναι λίγες οι αναφορές και οι θρύλοι που αν και σχετίζονται με τη Ρήγαινα προέρχονται από τη θεά Αφροδίτη. Αυτή η πολυπροσωπία ως προς την αναφορά της Ρήγαινας, την παρουσιάζει με διαφορετικούς χαρακτήρες και ιδιοσυγκρασία, κοινωνική δράση και συμπεριφορά, πάθη και προσφορά προς τον λαό της. Όλα τα πιο πάνω στοιχεία συνέδεσαν την παρουσία της Ρήγαινας με πολλά ιστορικά και φυσικά στοιχεία του νησιού, όπως: μεσαιωνικά κτίρια, πύργους, φρούρια και κάστρα, αλλά και εκκλησίες και γεφύρια, με βουνά, σπηλιές και φαράγγια.

Τα λουτρά της Ρήγαινας στον Μουτουλλά
Στα χρόνια της υστεροβυζαντινής περιόδου, βορειανατολικά της θέσης που εκτείνεται σήμερα η κοινότητα Μουτουλλά, υπήρχε ανεπτυγμένος ένας από τους πρώτους Μεσαιωνικούς οικισμούς της ευρύτερης περιοχής. Τον οικισμό (χωρίο) αυτό με το όνομα Μάραθος, επέλεγαν κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, για τη θερινή διαμονή τους (κατά τους καλοκαιρινούς μήνες), ο Ρήγας και οι άρχοντες του νησιού (μαζί με τις οικογένειες τους). Κατά την διαμονή τους στον οικισμό ο Ρήγας και οι άρχοντες ασχολούνταν μεταξύ άλλων με το κυνήγι άγριων θηραμάτων. Υπάρχουν αναφορές και λαογραφικές παραπομπές ότι, το κυνήγι γινόταν με τη βοήθεια σκυλιών και κυνηγετικών γερακιών (τα οποία εκπαιδεύονταν για σκοπό αυτό). Ο οικισμός του Μάραθου πήρε την ονομασία του από το φυτό μάραθος (Foeniculum vulgare) που αφθονούσε στην περιοχή. Υπολογίζεται ότι ο οικισμός εξαφανίστηκε μεταξύ 1750 και 1825.
Αντίθετα, η Ρήγαινα με τις αρχόντισσες και τις γυναίκες της συνοδείας της μετέβαιναν σε ένα απόμακρο σημείο του ποταμού Σέτραχου (ποταμός Μαραθάσας) για να απολαύσουν το μπάνιο τους στα θειούχα νερά του. Στον χώρο αυτό υπάρχει μέχρι και σήμερα μικρό λιμνίο και βαθμίδα (βαθούλωμα), το οποίο αξιοποιούσε η Ρήγαινα για να κάνει το μπάνιο της. Το σημείο αυτό, λόγο του σχήματος του, είναι γνωστό με το προσωνύμιο «Μαειρισσίν». Αναλογιζόμενος κανείς το ανάγλυφο και το δύσβατο της περιοχής, καθώς και τη μορφή σαν φαράγγι που δημιουργεί στο σημείο αυτό το ποτάμι, αντιλαμβάνεται ότι, δε θα μπορούσε να προσεγγίσει το σημείο παρά μόνο από μια καθορισμένη οδό. Επίσης, η πυκνή κάλυψη από την κόμη των δέντρων που αναπτύσσονται στα πρανή, όπως σκλήδρος ή σκλέδρος (Alnus orientalis), λατζία (Quercus alnifolia), δάφνη (Laurus nobilis) ή/και συκιά (Ficus carica), δημιουργούσε ένα καταπράσινο κάλυμμα (ομπρέλα) διαμορφώνοντας ένα ιδιαίτερο σε αντιθέσεις χρωμάτων τοπίο, με τις αντανακλάσεις των ηλιαχτίδων.

Πηγή πληροφοριών: Κουντούρης Φ. (2018) Μουτουλλάς. Ρίζες και Βιώματα. Τόμος Β'. Λευκωσία, Κύπρος.